Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku
z dnia 1 sierpnia 2018 r.
II SA/Gd 297/18
Przesłanki poboru opłaty za usługi wodne.
TEZA aktualna
Obowiązek ponoszenia opłat nie powstaje w przypadku odprowadzania wód opadowych lub roztopowych do ziemi. Dlatego też istnienie urządzeń wodnych składających się na otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej jest niezbędne dla możliwości ustalenia opłaty za usługę odprowadzania wód opadowych lub roztopowych do wód. Musi to się zatem odbywać nie powierzchniowo, ale przy pomocy urządzeń kanalizacyjnych, co czyni z ich istnienia warunek niezbędny dla ustalenia opłaty. O ile pozwolenie wodnoprawne jest źródłem danych niezbędnych do ustalenia wysokości opłaty stałej, o tyle samo jego istnienie nie jest warunkiem wystarczającym do ziszczenia się przesłanek do określenia tej opłaty.
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok.
Sędziowie WSA: Mariola Jaroszewska (spr.), Asesor Magdalena Dobek-Rak.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2018 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na decyzję Dyrektora Zarządu Zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z dnia 17 kwietnia 2018 r. nr (…) w przedmiocie opłaty stałej za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych
1. uchyla zaskarżoną decyzję,
2. zasądza od Dyrektora Zarządu Zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na rzecz skarżącego Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwotę 580 (pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Klinknij, aby wyświetlić całośc tekstu wyroku z uzasadnieniem
KOMENTARZ
Istota komentowanego sporu sprowadza się do ustalenia, czy sam fakt posiadania pozwolenia wodnoprawnego jest wystarczającą przesłanką do ustalenia opłaty stałej za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służących do odprowadzania opadów atmosferycznych do wód, czy też odpłatność za usługę wodną należy się tylko wówczas, gdy podmiot uprawniony ma możliwość korzystania z niej; innymi słowy komentowany wyrok dotyczy tego, czy obciążenie tego rodzaju opłatą jest dopuszczalne w sytuacji braku urządzeń wodnych, które ujmowałyby wodę opadową lub roztopową.
WSA stwierdził, że ustawodawca wyraźnie ograniczył zakres obowiązku opłatowego do odprowadzania do wód – wód opadowych lub roztopowych wcześniej już ujętych w określone urządzenia wodne: kanalizacji deszczowej bądź systemy kanalizacji zbiorczej, a więc urządzeń służących przechwytywaniu wód odpadowych lub roztopowych i ich dalszemu odprowadzaniu do wód. Warunkiem uznania urządzeń wodnych za urządzenia kanalizacji deszczowej bądź kanalizacji zbiorczej jest potwierdzenie, że zostały one wybudowane i oddane do użytku oraz że funkcjonują, realizując przypisaną im funkcję przechwytywania wód opadowych lub roztopowych i dalszego ich odprowadzania do wód. WSA uznał w konsekwencji za bezpodstawne i nieuprawnione twierdzenie, że opłata stała stanowi niejako utrzymanie w gotowości środowiska do przyjęcia wód opadowych lub roztopowych a prawidłowe jej naliczenie umożliwia posiadane przez ten podmiot pozwolenie wodnoprawne, które określa zakres szczególnego korzystania z wód – maksymalne ilości wód, które mogą zostać odprowadzone do środowiska.
Jak stwierdził WSA, rzeczywista możliwość korzystania obecnie z usługi wodnej, zgodnie z ustawą – Prawo wodne z 2017 r., aktualizuje się dopiero wówczas, gdy istnieją urządzenia wodne, tzn. otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej, które mogą posłużyć do przechwytywania i odprowadzania opadów atmosferycznych do wód. W braku tego rodzaju urządzeń wodnych, ujmujących uprzednio wody opadowe lub roztopowe zanim zostaną odprowadzone dalej do wód, nie ma możliwości realizowania usługi odprowadzania wód określonej w art. 35 ust. 3 pkt 7 ustawy – Prawo wodne z 2017 r. W takiej sytuacji nie można również mówić o ziszczeniu się hipotezy art. 268 ust. 1 pkt 3 obligującego podmiot do uiszczenia naliczonej przez organ opłaty. Zdaniem sądu o ile pozwolenie wodnoprawne jest źródłem danych niezbędnych do ustalenia wysokości opłaty stałej, o tyle samo jego istnienie nie jest warunkiem wystarczającym do ziszczenia się przesłanek do określenia tej opłaty.
Taka wykładnia przepisów ustawy – Prawo wodne z 2017 r. odnoszących się do odpłatności za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do wód jest w pełni zgodna z zasadami odpłatności za usługi wodne wynikającymi z tej ustawy, a zwłaszcza z zasadą zwrotu kosztów usług wodnych oraz zasadą “korzystający płaci”. Odpłatność za usługę wodną należy się tylko wówczas, gdy podmiot uprawniony ma możliwość korzystania z niej. Natomiast obciążenie tego rodzaju opłatą jest niedopuszczalne w sytuacji braku urządzeń wodnych, które ujmowałyby wodę opadową lub roztopową.
Wyrok WSA uchylający zaskarżoną decyzję zasługuje na pełną aprobatę, w szczególności za spójne i logiczne uzasadnienie. Warto zaznaczyć, iż WSA powołał się także na Dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z 22.12.2000, str. 1, z późn. zm. – Dz.Urz.UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 5, str. 275), zwanej dalej “Ramową Dyrektywą Wodną” w tym zakresie, wskazując, że system opłat za usługi wodne został, w duchu Ramowej Dyrektywy Wodnej, oparty na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych, co oznacza, że ma tylko za zadanie zapewnienie państwu dochodów umożliwiających pokrycie kosztów usług wodnych, z których korzystają podmioty.
Miejmy nadzieję, że wyrok ten, chociaż jeszcze nieprawomocny, przyczyni się do zmiany aktualnej linii interpretacyjnej organów uprawnionych do ustalenia opłaty stałej.
Na marginesie tylko wskazać należy, iż w uzasadnieniu powyższego wyroku WSA poruszył też inną ważną kwestię jaką jest określenie prawidłowości ustalenia wysokości opłaty stałej, w sytuacji jeśli w pozwoleniu wodnoprawnym wydanym pod rządami ustawy Prawo wodne z 2001 r. określono dopuszczalne maksymalne wskaźniki ilości odprowadzanych wód w trojaki sposób: godzinowo, średniodobowo i rocznie. Otóż WSA w uzasadnieniu wskazał, iż wykładnia art. 271 ust. 4 pkt 1 ustawy Prawo wodne z 2017 r. pozwala na stwierdzenie, że ustalenie opłaty stałej za odprowadzanie do wód – wód opadowych i roztopowych opiera się o wynikający z pozwolenia wodnoprawnego wskaźnik maksymalnej rocznej ilości przepływu wód. Przedmiotowa opłata jest bowiem opłatą roczną, zatem to wskaźnik przepływu maksymalnego rocznego odzwierciedla rzeczywistą dopuszczalną w skali roku ilość wód, którą strona może odprowadzać do wód. Takie podejście do tematu wpisuje się znakomicie w wyrok wydany również przez WSA w Gdańsku z dnia 28.06.2018 r.,II SA/Gd 287/18 dotyczący problematyki zastosowania odpowiedniego wskaźnika poboru dla ustalenia wysokości opłaty stałej.
Magdalena Borowczyk-Zalewska
gł. specjalista ds. prawnych IGWP
Powyższy wyrok z komentarzem ukazał się w najnowszym numerze “Zeszytów IGWP”. Co miesiąc czytelnicy „Zeszytów (…)” otrzymują szereg przydatnych informacji: analizy ekonomiczne, wyroki z komentarzami związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw, oraz odpowiedzi na pytania zadawane przez Członków IGWP. To właśnie przedsiębiorstwa zrzeszone w Izbie wspólnie z nami współtworzą „Zeszyty (…)” przesyłając do nas zapytania, wyroki, dzieląc się aktualnymi problemami czy sugerując tematy, które powinny zostać omówione w najbliższym czasie.
W najnowszym numerze znajdą Państwo:
· Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2018 r. II CSK 711/17. Zasiedzenie służebności przesyłu.
· Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 sierpnia 2018 r. II SA/Gd 297/18. Przesłanki poboru opłaty za usługi wodne.
· Nowelizacja Prawa wodnego coraz bliżej.
· Granice sektorowych zamówień wodno-kanalizacyjnych.
· Zmiany w ustawie o OZE szansą dla biogazu pozyskiwanego z osadów ściekowych?
· Przedawnienie po nowemu.
ODPOWIEDZI NA PYTANIA CZŁONKÓW IZBY:
· Zarząd nieruchomością wspólną.
· Regulowanie należności za świadczoną usługę w zakresie odprowadzania wód opadowych lub roztopowych do kanalizacji deszczowej przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego.
Informacje o prenumeracie miesięcznika oraz formularze zamówienia dostępne są TUTAJ
