Izba Gospodarcza „ Wodociągi Polskie” z siedzibą w Bydgoszczy informuje, iż stosownie do pisma Pana Marka Posobkiewicza Głównego Inspektora Sanitarnego otrzymanego w dniu 21.09.2015r., znak: GIS-PR-020-10/RMWJ/15/15, wniosła w dniu 28.09.2015r. w formie zgłoszenia zainteresowania pracami uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Uwagi Izby Gospodarczej “Wodociągi Polskie” do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia
w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” zgłosiła następujące uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi :
§2 pkt 4 i 5 stanowi o tym, że próbki do badań w ramach monitoringu kontrolnego i przeglądowego powinny być pobierane w miejscach, o których mowa w §10 ust. 1 (m.in. „w punktach czerpalnych znajdujących się w urządzeniach i instalacjach wodociągowych zainstalowanych na stałe, używanych do pobierania wody przez odbiorcę usług”). Jednocześnie, zgodnie z §5 pkt 6 ocena przydatności wody przeprowadzana przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne w ramach wewnętrznej kontroli jakości badań (…) obejmuje pobieranie próbek wody w ujęciu wody, w miejscach pozwalających na ocenę skuteczności procesu uzdatniania oraz w miejscu wprowadzania wody do sieci wodociągowej.
Powyższe zapisy nie określają wprost granicy odpowiedzialności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych za jakość wody, podczas gdy zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dn. 7 czerwca 2001r. w art. 5 pkt 1 zobowiązuje się przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne do zapewnienia zdolności posiadanych przez przedsiębiorstwa urządzeń wodociągowych do realizacji dostaw odpowiedniej ilości i jakości wody i pod odpowiednim ciśnieniem; zgodnie zatem z ustawą przedsiębiorstwa te nie ponoszą odpowiedzialności za posiadane przez odbiorcę usług (administratora i/lub właściciela budynku, konsumenta) instalacje i przyłącza wodociągowe, stosowanie nieadekwatnych materiałów do wykonania instalacji wewnętrznych i/lub niewłaściwe ich utrzymanie. Przepisy rozporządzenia nie mogą nakładać (wprowadzać domniemania) szerszej odpowiedzialności przedsiębiorstwa niż przepisy ustawy ( uwaga ta znajduje swoje odzwierciedlenie także w poniższej części zgłoszenia); – Izba proponuje, aby odnośnie definicji monitoringu kontrolnego zawartej w § 2 pkt 4 nie powielać wyłącznie dyrektywy, lecz wziąć pod uwagę także parametry chemiczne i fizyczne, wymienione w załączniku nr 5;
W § 4 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia użyto sformułowania: „…urządzeń i instalacji wodociągowych”, skutkiem czego nastąpiło wprowadzenie definicji innych niż w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r. poz. 139), co z kolei rodzi problem z interpretacją dalszych zapisów projektu rozporządzenia, szczególnie § 4 ust. 3 oraz § 5 pkt 6).
Dlatego też konieczne jest stosowanie znaczenia określeń zgodnych z zapisami ww. ustawy, w której zawarta jest definicja urządzenia wodociągowego, a także jest mowa o wewnętrznej instalacji wodociągowej. Wg zapisów ustawy instalacja wodociągowa stanowi już część wewnętrzną, za przyłączem, w nieruchomości właściciela budynku. Przesłanką generalną dla powyższej uwagi jest konieczność zachowania spójności aktów prawnych regulujących omawianą sferę, nie tylko w aspekcie legislacyjnym, ale również merytorycznym . Ponadto w warstwie praktycznej projektowane zapisy niosłyby istotne konsekwencje: we wskazanym powyżej § 4 ust. 1 punkt 1) rozporządzenia wprowadzono postanowienie nakazujące, aby wymagania dotyczące wody bezpiecznej dla zdrowia ludzkiego (§ 3 projektu rozporządzenia) spełniała woda pobierana z urządzeń i instalacji wodociągowych. Mając zatem na uwadze zastrzeżenia z pkt 1 niniejszego pisma, wymóg ten de facto dotyczy m.in. wody pobieranej na instalacji wewnętrznej . Jednocześnie jednak rozporządzenie nie wskazuje podmiotów, które miałyby w tych miejscach pobierać próbki, przeprowadzać badanie tych próbek, a przede wszystkim nie wskazuje kto ponosiłby odpowiedzialność za spełnianie wymagań wody bezpiecznej dla zdrowia ludzkiego. Projektowane zapisy niosą zatem istotne konsekwencje dla przedsiębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych. Wobec proponowanych zmian pojawia się problem dotyczący odpowiedzialności za jakość wody pobranej na instalacji wewnętrznej odbiorcy usług, pozostającej poza zasięgiem odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjnego określonej przepisami ustawy;
W §5 pkt 1 lit. b projektu pojawia się zobowiązanie przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych do badania również ciepłej wody (powołanie się na nowy załącznik nr 8). Oznacza to zwiększenie obowiązków i kosztów działalności przedsiębiorstw, o czym nie wspomina się w uzasadnieniu. Kłóci się to z oczywistym faktem braku wpływu przedsiębiorstwa na stan instalacji wewnątrz obiektów i możliwości podjęcia skutecznych działań interwencyjnych w przypadku przekroczenia dopuszczalnych wartości; W § 5 pkt 1 b) należy też doprecyzować pojęcie „okoliczności mogących spowodować zmianę jakości wody”, bowiem w związku z treścią pkt 7 a) projektu rozporządzenia zapis może skutkować znacznym zwiększeniem kosztów związanych z wykonywaniem badań laboratoryjnych pobieranych próbek wody;
Odnośnie regulacji zawartej w §4 ust.3 pkt 1 istotne pozostaje, na co Izba kolejny raz zwraca uwagę, że przedsiębiorstwa wod.-kan. nie mogą odpowiadać za jakość wody w instalacjach wewnętrznych w budynkach, a co nie wynika wprost z proponowanych zapisów;
W § 5 pkt 2 nie zostało wskazane, od kiedy należy liczyć termin 3 dni roboczych- czy od momentu uzyskania zatwierdzonego sprawozdania z badań, czy od momentu wydania sprawozdania z badań, czy też od momentu uzyskania informacji telefonicznej o wystąpieniu przekroczenia dopuszczalnych wartości (nie potwierdzonej sprawozdaniem z badań). W §5 pkt 2 niejasne są także wymaganie co do sposobu informowania o przekroczeniach, skoro jest to inna forma niż ta, o której mowa w §5 pkt 9 (przekazywanie wyników badań). Poza tym, czy w przypadku posiadania informacji o przekroczeniach w jednej z grup parametrów, np. mikrobiologicznej, właściwym będzie podejmowanie przedsięwzięć naprawczych bez informacji, nt. pozostałych analizowanych grup parametrów? Sytuacja taka może powodować błędy przy podejmowaniu decyzji oraz dezinformację ludności o jakości wody. Proponujemy zastosowanie obecnie używanego zwrotu dotyczącego „niezwłocznego informowania” organów inspekcji sanitarnej o przekroczeniach parametrów jakości wody. Uważamy, że tego typu zapisy jak projekcie w § 5 pkt 2 i § 5 pkt 3 nie będą miały odzwierciedlenia w praktyce wewnętrznej kontroli prowadzonej przez przedsiębiorstwa wod-kan; zasady raportowania i współpracy przedsiębiorstw wod-kan i organów nadzoru powinny być ustalane lokalnie w zależności od stopnia oceny zagrożenia, wielkości systemu wodociągowego, liczby zaopatrywanej ludności, etc; – Odnośnie treści §5 pkt 2 stwierdzić należy, że nie jest jednoznaczne, czy zapis tam zawarty stanowi o obowiązku informowania państwowego inspektora sanitarnego o każdym przekroczeniu parametrów ( np. mętności lub żelaza o kilka procent itp.)? W przypadku przekroczeń (zawłaszcza dotyczących zawartości bakterii) są konieczne potwierdzenia; Poza tym zapisany w §5 pkt. 2 obowiązek powoduje, że każde pojedyncze wystąpienie przekroczenia dopuszczalnej wartości dowolnego parametru określonego w załącznikach 1 – 4 (np. mętności), praktycznie przed wykonaniem powtórki badania (potwierdzeniem wystąpienia przekroczenia) będzie musiało być zgłaszane Inspekcji Sanitarnej oraz prezydentowi miasta. Taki obowiązek z punktu widzenia kontroli jakości wody w zbiorczym systemie zaopatrzenia spowoduje niepotrzebne zamieszanie i „szum informacyjny”, a w konsekwencji zaniepokojenie społeczne, tym bardziej, że projekt nie reguluje formy takiego zgłoszenia (telefonicznie , email, fax.), a zapis o terminie informowania nie dłuższym niż 3 dni robocze, bez podania od jakiego zdarzenia jest liczony, jest nieprecyzyjny i rodzi niebezpieczeństwo indywidualnych interpretacji tworzonych na potrzebę chwili ( na co zwrócono także w innych częściach uwag Izby). W temacie zgłoszenia należy też wskazać, iż projekt absolutnie nie uwzględnia faktu, że są przedsiębiorstwa wodociągowe o systemach złożonych na terenie kilku miast i działających nie na podstawie zezwoleń poszczególnych wójtów, burmistrzów czy prezydentów, lecz zarządów komunalnych związków. A to chyba organ wydający zezwolenie winien być zawiadamiany?!;
Porównanie treści § 5 pkt 3 i pkt 7b wskazuje, iż regulacja zawarta w pkt 7b stanowi powtórzenie punktu 3 wraz z rozwinięciem treści o poinformowanie właściwego inspektora sanitarnego- stąd proponuje się usunięcie pkt 3 w § 5;
W zakresie zawartego w § 5 ust. 9 terminu 3-dniowego dot. obowiązku przekazywania PSSE wszystkich wyników badań od daty ich otrzymania- Izba zwraca uwagę, iż jest on nieuzasadniony merytorycznie i ekonomicznie. Przedsiębiorstwa wod-kan korzystają z usług nie tylko własnego, ale również różnych laboratoriów badających próbki wody z jednego poboru, wyniki otrzymują w bardzo różnych terminach. Obecnie przedsiębiorstwa starają się przekazywać przedmiotowe wyniki w wersji zbiorczej, zwłaszcza, że badane parametry są często ze sobą powiązane merytorycznie; stąd Izba proponuje, aby termin przekazywania wyników przedłużyć do co najmniej 10 dni z uwagi także na specyfikę badań wykonywanych metodami instrumentalnymi, np. konieczność przygotowania próbek do badań, przygotowanie wyposażenia pomiarowo-badawczego do pracy, wieloetapowość badań związków organicznych; Należy doprecyzować określenie terminu przekazywania wyników badań, tj. czy od dnia pobrania próbki, zakończenia poszczególnych badań czy od uzyskania sprawozdania z badań;
W § 5 pkt 10 mowa jest o ocenie ryzyka na podstawie zapisów normy PN-EN 15975 (aktualne wydanie). Norma ta wydana została w języku angielskim. Zgodnie z art. 5 punkt 4 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji, polskie normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim. Po drugie, powołanie Polskiej Normy w przepisie rozporządzenia nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia obowiązku jej stosowania, ponieważ jest to niezgodne z regułami legislacyjnymi. Akt prawny niższego rzędu nie może zmieniać postanowień aktu wyższego rzędu. Dobrowolność stosowania Polskich Norm wynika wprost z postanowień Ustawy o normalizacji –art. 5, ust.3. Trzeba też wskazać- odnośnie zagadnienia : Ocena ryzyka a zarządzanie ryzykiem- że zarządzanie ryzykiem stanowi element analizy ryzyka a nie narzędzia do oceny ryzyka. Pojęciem nadrzędnym jest analiza ryzyka, składająca się z oceny ryzyka, zarządzania nim raz informowania o ryzyku. Natomiast ocena ryzyka oznacza proces wsparty naukowo, składający się z czterech etapów: identyfikacji zagrożenia, charakterystyki niebezpieczeństwa, oceny ekspozycji i charakterystyki ryzyka. Na podstawie ww. normy nie można przeprowadzić oceny ryzyka;
Art. 2. ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków definiuje m.in. wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi (za DWD ‘water intended for human consumption`) -ten termin powinien funkcjonować w polskim obrocie prawnym.
W unijnej legislacji używane są dwa określenia: a) woda pitna (drinking water), termin wykorzystywany w Ramowej Dyrektywie Wodnej, która jest podwaliną dla Prawa wodnego, b) woda przeznaczona do spożycia przez ludzi (water intended for human consumption)- termin używany w Dyrektywie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i w rozporządzeniu dotyczącym jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Czy zostały przeprowadzone ekspertyzy prawne, że oba te terminy są jednoznaczne, i czy cytowana wyżej norma PN-EN 15975 „Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę pitną – Wytyczne zarządzania kryzysowego i ryzyka – Część 2: Zarządzanie ryzykiem” dotyczy wody pitnej w znaczeniu Ramowej Dyrektywy Wodnej czy Dyrektywy w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi?;
Odnośnie § 6 ust.1 trzeba stwierdzić, że punkty monitoringowe wyznaczone w ramach państwowego monitoringu środowiska nie zawsze są reprezentatywne dla lokalizacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych;
W § 8 opisano wymagania dotyczące zatwierdzania laboratoriów wykonujących badania jakości wody. Wymagania te muszą spełniać również laboratoria posiadające certyfikat akredytacji. W związku z tym należy stwierdzić, że w przypadku tych laboratoriów złożenie certyfikatu akredytacji wraz z zakresem powinno być elementem wystarczającym do ich zatwierdzenia;
W § 8 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia zamiast słów „certyfikatu laboratorium w zakresie pobierania próbek” Izba proponuje zatem zapis „certyfikatu akredytacji laboratorium w zakresie pobierania próbek”. Zapis „certyfikat laboratorium ” nie określa bowiem poziomu biegłości laboratorium. Wskazanie laboratorium akredytowanego w zakresie pobierania próbek wody określa jednoznaczni e wymagany poziom kompetencji;
W kwestii regulacji zawartych w § 8 ust.1 pkt 4 – budzi wątpliwość, czy zapis tam zawarty jest zasadny w przypadku laboratoriów akredytowanych, które mają obowiązek, po dokonaniu analizy ryzyka, ustalenia planu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych (PT/ILC) na cały cykl akredytacji obejmujący 4 lata, a wymagana jest minimalna częstotliwość udziału w PT/ILC to 1 raz w cyklu akredytacji. Istotne jest również i to, że rozporządzenie nie precyzuje, czego dotyczą wymagane badania biegłości. W punkcie 4 ust.1 § 8 projektu w ocenie Izby wystąpił błąd literowy, który zmienia sens zdania. Chodzi o fragment „(…) o których mowa w art. 12 ust. 4 ustawy (…)”. Fragment ten powinien brzmieć: „(…) o którym mowa w art. 12 ust. 4 ustawy (…)”;
W kontekście wymagań stawianych laboratoriom wątpliwości budzi punkt 9 uzasadnienia do projektu rozporządzenia pt. „Wpływ na rynek pracy”. Zaostrzenie wymagań dla laboratoriów powodujące de facto, że badania wody będą mogły wykonywać właściwie wyłącznie laboratoria akredytowane, i z pewnością nie spowoduje to, że „regulacja prawna będzie miała wpływ na wzrost zatrudnienia w laboratoriach”. Część małych laboratoriów bowiem stanie przed zagrożeniem likwidacji z braku zasadności ich utrzymywania przez przedsiębiorstwa wod-kan;
Odnośnie postanowień zawartych w §8 ust. 4 w zakresie wskazanych tam uprawnień inspekcji sanitarnych, Izba wskazuje, że inspekcja sanitarna nie ma kompetencji technicznych, aby kontrolować akredytowane przez PCA laboratoria. Nadzór o, którym tu mowa jest prowadzony 1/rok przez Polskie Centrum Akredytacji. Przedmiotowa regulacja projektu rozporządzenia sprawia, że Inspekcja wchodzi w kompetencje PCA. Wszystkie przedmiotowe informacje, są przekazywane przy zatwierdzaniu system zarządzania (§8.1);
W zakresie zawartego w §9 ust. 2 – sprawozdania z przeprowadzanych badań wody, należy wyjaśnić, czy sprawozdania z przeprowadzanych badań wody mają trafiać bezpośrednio do PPIS, jak to jest napisane w uzasadnieniu na str. 15, punkt 11? Zgodnie z PN-EN ISO/IEC, której wymagań laboratorium jest zobowiązane przestrzegać zgodnie z niniejszym projektem, właścicielem sprawozdań z badań jest ich zleceniodawca, czyli w tym przypadku odbiorca usług, a laboratorium jest zobowiązane do zachowania poufności informacji. Z kolei w innym miejscu rozporządzenia i uzasadnienia (str. 11, akapit drugi) jest mowa o wynikach badań wody przekazywanych do PPIS przez przedsiębiorstwa wod-kan. Czym różni się przekazywanie sprawozdań z badań od przekazywania wyników z badania wody (§21, ust. 1; §23, ust. 1)?
W kontekście zapisów zawartych w §10 ust.1 pkt 1 trzeba wskazać, iż w obowiązującym rozporządzeniu, jak i w projekcie jednym z miejsc pobierania próbek wody do badań jest ujęcie wody bez podania jego definicji. Budzi to wątpliwość w świetle wymagań dla jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi: czy w rozumieniu rozporządzenia ujęciem wody jest pojedyncza studnia czy kilka studni pracujących naprzemiennie lub jednocześnie ujętych w jeden system dystrybucji i uzdatniania wody, czy sformułowanie dotyczy całej stacji uzdatniania wody, czyli wszystkich punktów poboru określone w §10 ust. 1 pkt 2-4. Powyższe ma ogromne znaczenie dla konsekwencji finansowych jakie
poniosą przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, ponieważ w zależności od tego jak zostanie zdefiniowane pojęcie „ujęcia wody” wykonane zostaną badania (mowa o badaniach radiologicznych) – każdej eksploatowanej studni, czy po jednej próbce wody pobranej na wejściu do stacji uzdatniania bądź do sieci (jeżeli woda nie wymaga uzdatnienia);
Wskazując na miejsca pobierania próbek wody , które powinny być równomiernie rozmieszczone na całym obszarze zaopatrzenia w wodę, w 1O projektu rozporządzenie wymienia również punkty czerpalne znajdujące się w urządzeniach i instalacjach wodociągowych, zainstalowanych na stałe, używanych do pobierania wody przez odbiorcę usług. Tym samym z jednej strony nie został nałożony na przedsiębiorstwo obowiązek pobierania próbek w punktach czerpalnych w instalacjach wodociągowych, z drugiej zaś wskazano, iż ma się na niej znajdować miejsce poboru próbek. Wobec powyższego , w rozporządzeniu powinien zostać także wskazany podmiot, do którego będzie należał obowiązek poboru próbek w tym miejscu – Zawarte w § 10 ust.1 pkt. 7 postanowienie o miejscach pobierania próbek wody, w ocenie Izby jest sprzeczne zapisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Kwestie rozdziału granic eksploatacyjnych pomiędzy odbiorcą usług a przedsiębiorstwem reguluje umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Art. 5 ust. 2 stanowi bowiem: „Jeżeli umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków nie stanowi inaczej, odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych z urządzeniem pomiarowym włącznie”- jest oczywistym, że akt prawny niższego rzędu nie może zmieniać postanowień aktu wyższego rzędu; tak na marginesie należy tylko wskazać, iż mieszkańcy nie zgadzają się udostępniać swoich punktów czerpalnych, albowiem przedsiębiorstwa nie eksploatują instalacji wewnętrznych i nie mają żadnego wpływu na ich stan;
Ponadto w kolejnych pkt-ach §1O ust. 1 dopisane zostały w projekcie rozporządzenia dodatkowe miejsca pobierania próbek do badania tj. w zabudowaniach i obiektach jeżeli woda jest wykorzystywana jako część działalności handlowej lub publicznej {pkt 6) oraz w budynkach mieszkalnych – z zaworów używanych zwykle do pobierania (pkt 7). Mając zatem na uwadze , iż wymagania dotyczące wody bezpiecznej dla zdrowia ludzkiego dotyczą wody pobieranej również z instalacji wodociągowych , w tym również z punktów czerpalnych znajdujących się w budynkach, a zatem de facto również na przyłączach wodociągowych i instalacjach wewnętrznych , najistotniejszą kwestią jest odpowiedzialność za jakość wody pobranej w tych miejscach a w szczególności za nieodpowiadającą wymogom rozporządzenia. W § 1O ust 2. i 3.należy wyjaśnić, kto będzie pokrywał koszty badań laboratoryjnych wody z instalacji wewnętrznych budynku, na jakiej podstawie pracownik laboratorium będzie mógł wejść do lokalu, kto będzie ponosił koszty zużytej wody w procesie pobierania próbek. No i ponownie pojawia się pytanie, dlaczego przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne ma odpowiadać za badania ciepłej wody?;
W § 11 ust.2 niezrozumiałe jest sformułowanie „z zastrzeżeniem §10, ust. 1, pkt. 5-7”; – W §12 zastosowano nieprecyzyjne wskazanie odnośnie usytuowania potencjalnego źródła skażenia. Sformułowanie „w pobliżu” może stwarzać dowolną interpretację tego zapisu;
Odnośnie zakresu i częstotliwości badań radiologicznych, do czego odnoszą się w szczególności : § 2 pkt 5, § 11 ust. 2,3,4 i 5, § 14 ust.1, należy wskazać, że : §2 pkt 5 – z definicji monitoringu przeglądowego wynika, że jakość wody należy kontrolować pod względem parametrów określonych w załącznikach nr 1-3 do projektu rozporządzenia (w zakres których wchodzą badania radiologiczne wymienione w części C zał. nr 3 tj. radon, tryt i przeliczenie całkowitej dopuszczalnej dawki), badania te powinny być wykonywane w miejscach określonych w §11 ust. 2 z częstotliwością określoną w §14 ust. 1 (tj. monitoring przeglądowy wody). §11 ust. 3 nakazuje wykonywanie badań radiologicznych w wodzie przed uzdatnieniem w zakresie parametrów, o których mowa w części C zał. nr 3 do projektu rozporządzenia (tj. stężenie radonu, trytu i przeliczenie całkowitej dopuszczalnej dawki). §11 ust. 4 stanowi o tym, że przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne wykonują pomiar całkowitej aktywności alfa i beta i zgodnie z §11 ust. 5, a dopiero w przypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych izotopów alfa i beta promieniotwórczych wykonują badania stężenia trytu, radonu oraz pochodnych określonych w części D zał. nr 3. Czy zatem badania radiologiczne mają być wykonywane w wodzie „surowej” (zgodnie z §11 ust. 3 przed uzdatnieniem), w wodzie uzdatnionej (zgodnie z §2 pkt 5 w monitoringu przeglądowym) i w jakim zakresie – parametrów określonych w części C zał. nr 3 do projektu rozporządzenia, czy zgodnie z §11 ust. 4 ma być to najpierw pomiar całkowitej aktywności alfa i beta?
Odnośnie regulacji zawartych § 27 ust.2 i § 28 ust.1 wskazać należy, iż Informacja, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać: a) dane o przekroczeniach dopuszczalnych wartości parametrów jakości wody oraz związanych z nimi zagrożeniach zdrowotnych; b) dane o pogorszeniu jakości wody pod względem organoleptycznym; c) informacje o możliwości poprawy jakości wody przy użyciu środków dostępnych dla konsumentów; d) informacje o planowanych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przedsięwzięciach naprawczych i harmonogramach ich realizacji; e) informacje o udzielonych zgodach na odstępstwo od dopuszczalnych parametrów, przyznanych przez właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego; f) zalecenia mające na celu minimalizację zagrożenia dla zdrowia ludzkiego.
Na tle powyższego należy wskazać, iż brak jest informacji, czy należy i w jakim zakresie komunikować odbiorców o jakości wody zgodnej z wymaganiami rozporządzenia. Proponuje się przeredagowanie tego zapisu w taki sposób, aby wynikało z niego, m.in.: z jaką częstotliwością informować o jakości, jaki zestaw informacji jest niezbędny w komunikacie. Wreszcie jakie informacje należy komunikować w przypadku przekroczeń parametrów. Zapis ten pojawia się w § 28 ust.1 pkt. 1. Proponowanym przez Izbę rozwiązaniem jest połączenie w paragrafów 27 i 28 w taki sposób, aby informować mieszkańców o faktycznej jakości wody, a także o występujących przekroczeniach jakości;
W § 21 ust. 2 rozporządzenia wskazano , iż w określonych przypadkach właściwy państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny wskazuje zakres i termin realizacji działań naprawczych podejmowanych przez przedsiębiorstwo wod.-kan. W ust. 4 wskazano zaś, iż w przypadku stwierdzenia braku przydatności wody do spożycia właściwy państwowy powiatowy lub państwowy graniczny inspektor sanitarny nakazuje unieruchomienie wodociągu lub innego urządzenia zaopatrującego ludność w wodę oraz podjęcie działań naprawczych przez przedsiębiorstwo wod.-kan. wraz z określonym terminem ich realizacji. W przypadku gdy nieprzydatność wody do spożycia lub przekroczenie przez wodę pobraną na przyłączu czy instalacji wewnętrznej parametrów wskazanych w projekcie rozporządzenia będzie wynikała ze złej jakości przyłącza wodociągowego lub instalacji wewnętrznej odbiorcy usług, przedsiębiorstwo wod. – kan. nie będzie w stanie wywiązać się z nałożonych na nie zobowiązań przez właściwego, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Dodatkowo w zakresie tych zapisów nasuwa się pytanie co powinno nastąpić w przypadku, w którym działania naprawcze będą wymagały rozbudowy/modernizacji stacji i będą trwały kilka lat. Tych kwestii rozporządzenie nie rozstrzyga;
Zawarty w § 29. ust. 2 zapis w ocenie Izby ogranicza możliwość uzyskania odstępstwa przez przedsiębiorstwo wodociągowe i jest w treści niezgodny z Dyrektywą 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998, bo: a) nie precyzuje, czy zgodność parametrów dotyczy wyłącznie załącznika nr 2 czy wszystkich parametrów jakości wody, b) po roku 2004 przeprowadzonych zostało wiele inwestycji w branży wodociągowej. Niejednokrotnie zostały zmienione obszary oddziaływań ujęć wody wraz ze zmianą technologii uzdatniania. Ograniczenie zapisu do konkretnej daty spowoduje brak możliwości podjęcia działań naprawczych;
Odnośnie treści proponowanego § 29 ust. 4. pkt 7 należy wskazać, iż do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób, należy m.in. dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych. Uważamy, że zapis ten jest w sprzeczności z podstawową działalnością Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zapis podnosi koszty działalności przedsiębiorstwa i przedłuża procedurę uzyskania odstępstwa;
W kwestii propozycji brzmienia § 32 ust.1. należy wskazać, że zarówno w ocenie skutków wprowadzenia rozporządzenia, jak i w uzasadnieniu nie uwzględniono faktu, że w terminie 6 miesięcy nie tylko należy wykonać badania radiologiczne wody, ale przede wszystkim muszą je wykonać laboratoria o zatwierdzonym przez inspekcję sanitarną systemie jakości, a próbki do badań muszą być pobrane przez przeszkolonych przez inspekcję sanitarną próbkobiorców. Obecnie nie ma takich laboratoriów ani przeszkolonych w tym zakresie próbkobiorców. Biorąc pod uwagę powyższe, skraca to czas 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia jaki mają przedsiębiorstwa na wykonanie badań radiologicznych.
Uwagi Izby odnośnie załączników do projektu rozporządzenia:
– Załącznik nr 2 i nr 4 – Izba proponuje ujednolicenie jednostek najwyższego dopuszczalnego stężenia dla THM i ich składowych: bromodichlorometan, trichlorometan itd.;
Załącznik nr 4 l.p.5 objaśnienie nr 5- nie ma możliwości wykonania selektywnego oznaczenia ozonu resztkowego w wodzie wodociągowej w obecności chloru wolnego jako dezynfektanta. W procesach technologicznych ozon stosowany jest do utlenienia pośredniego przed adsorpcją na filtrach węglowych, po których nie wykrywa się jego obecności, w związku z powyższym pomiar ozonu resztkowego prowadzony na sieci wodociągowej w obecności chloru wolnego jest technologicznie i chemicznie nieuzasadniony. Sens miałoby badanie ozonu w punkcie czerpalnym u konsumenta- odbiorcy usług jedynie w przypadku, gdy ozon służy do dezynfekcji końcowej wody przed wprowadzeniem do sieci;
Załącznik nr 3- Dodatkowe wymagania mikrobiologiczne, organoleptyczne, fizykochemiczne i radiologiczne; cz. C / Radionuklidy: W obecnie obowiązującym Rozporządzeniu Dz.U.2007 Nr 61, poz. 417 z późn. zmianami, w objaśnieniu 10 do Załącznika 3 podano, że „ Częstotliwość i metody monitorowania zostaną określone w terminie późniejszym”. Jeśli w opiniowanym projekcie podpunkty 10, 11, 12 do Załącznika 3 mają być spełnieniem powyższego, to jest to wysoce niewystarczające. Chodzi przede wszystkim o standardową metodykę badań. Laboratoria wodociągowe nie są przygotowane do monitorowania substancji promieniotwórczych Poza tym zawarty w §32 ust.1 termin 6 miesięcy na przekazanie wyników badań radiologicznych, na co zwrócono uwagę wyżej, jest nierealny, jest znikoma ilość laboratoriów w Polsce wykonujących wskazane badania. Dotrzymanie terminu wykonania badań może być nierealne;
Załącznik nr 6– brak danych o minimalnej częstotliwości pobierania próbek wody w monitoringu kontrolnym dla objętości produkowanej wody powyżej 10 000 m3/24h; –
Załącznik nr 7- Są objaśnienia, brak natomiast odnośników w tekście załącznika;
Załącznik nr 10– objaśnienie do niego- należy wskazać, iż tabela, do której odnosi się zawarte tam objaśnienie nie zawiera żadnej specyfikacji metod. Nie zawierają takiej charakterystyki również cytowane w tabeli normy (z wyjątkiem normy PN-EN ISO 9308-1). Brak jest też możliwości wyboru metody alternatywnej z powodu braku kryteriów uznania równoważności wyników uzyskiwanych tymi metodami, o których mówi Dyrektywa 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998.Ponadto komentarz ten nie stanowi dosłownego tłumaczenia kryterium zawartego w Dyrektywie Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, do którego odnosi się projekt rozporządzenia, które brzmi następująco: Państwa Członkowskie mogą stosować metody alternatywne, pod warunkiem, że przestrzegane są przepisy art. 7 ust. 5b. czyli metody inne niż określone w załączniku III część 1 mogą być wykorzystywane, pod warunkiem, że można wskazać, iż uzyskane wyniki są co najmniej tak wiarygodne, jak te uzyskane z wykorzystaniem określonych metod. Państwa Członkowskie, które wykorzystały metody alternatywne dostarczają Komisji Europejskiej wszelkich stosownych informacji dotyczących takich metod oraz ich równoważności.”;
Załącznik nr 10– w pkt B określono metody badań dla parametrów mikrobiologicznych. Przy parametrze dotyczącym oznaczania bakterii grupy coli i Escherichia coli zabrakło normy PN-EN ISO 9308-2:2014-06. Norma ta, w przeciwieństwie do normy wymienionej w projekcie, może być stosowana do wszystkich rodzajów wód; –
Załącznik nr 7– w kolumnie „Monitoring kontrolny[liczba próbek/rok]” nieprawidłowo sformatowane zostały kolumny. W objaśnieniu nr 1) nieprawidłowo podano nr załącznika, do którego się odnosi. Prawidłowy nr załącznika jest 7.
Podsumowując projekt rozporządzenia trzeba stwierdzić, że w przypadku przyjęcia do stosowania projektu rozporządzenia należy liczyć się ze wzrostem kosztów związanych z prowadzeniem kontroli jakości dostarczanej wody, kosztów eksploatacji, remontów i modernizacji. Powyższe będzie skutkować wzrostem taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, być może powodując w wielu przypadkach udział kosztów z tytułu dostawy wody i odprowadzania ścieków w dochodach do dyspozycji ludności powyżej poziomu społecznie akceptowalnego.
W przygotowaniu uwag do projektu rozporządzenia udział wzięły następujące przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne:
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. – Szczecinek
Przedsiębiorstwo Komunalne PEGIMEK Spółka z o.o. – Świdnik
Saur Neptun Gdańsk S.A.
“Wodociągi Kieleckie” Spółka z o.o.
Przedsiębiorstwo Wodociagów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Inowrocławiu
Wodociągi Miejskie w Radomiu Spółka z o.o.
Tarnowskie Wodociągi Spółka z o.o.
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m. st. Warszawie S.A.
Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Gdyni
Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” dziękuje za zaangażowanie, zgłoszone uwagi i pomoc w pracach nad rozporządzeniem pomimo bardzo krótkiego, bo zaledwie 7- dniowego terminu do zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń.
Główny Specjalista ds. Prawnych – r. pr. Magdalena Borowczyk – Zalewska
