Wyrokiem z dnia 09 lutego 2015r. wydanym w sprawie I SA/Rz 8/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie orzekł, że posiadacz zależny gruntów i budynków, któremu Skarb Państwa przekazał je w posiadanie, winien zapłacić podatek od nieruchomości oraz że oddanie w dzierżawę nie powoduje utarty statusu podatnika.
Sprawa dotyczyła podmiotu, który zawarł z Wojskową Agencją Mieszkaniową ( WAM) umowę dzierżawy nieruchomości, których właścicielem jest Skarb Państwa.
Sąd wskazał, że stosownie do art. 3 ust. 1 u.p.o.l. podatnikami podatku od nieruchomości są właściciele, posiadacze samoistni oraz użytkownicy wieczyści nieruchomościi obiektów budowlanych niezłączonych trwale z gruntem. Ta ogólna zasada doznaje wyjątku w sytuacji, gdy przedmiotem opodatkowania jest nieruchomość lub obiekt budowlany stanowiący własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. W takim przypadku, stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. obowiązek podatkowy ciąży na posiadaczach nieruchomości lub obiektów budowlanych, jeżeli ich posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem lub Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa, innego tytułu prawnego lub bez niego.
Na tle stanu faktycznego sprawy Sąd stwierdził, że w sprawie ma zastosowanie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l.
Sąd ustalił, że Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności w stosunku do przedmiotowych nieruchomości WAM i że to ta ostatnia gospodaruje powierzonym jej mieniem .
Zdaniem Sądu, oddanie nieruchomości przez WAM posiadaczowi zależnemu na podstawie umowy dzierżawy nie powoduje utraty statusu podatnika przez WAM. Wskazana umowa dzierżawy nie została zawarta bowiem z właścicielem nieruchomości (Skarbem Państwa), lecz z WAM, która przejmując przedmiotowe nieruchomości od Skarbu Państwa, objęła je w posiadanie. WAM oddając podmiotowi nieruchomości w dzierżawę, nie utraciła posiadania, gdyż dla jego istnienia nie jest konieczne faktyczne korzystanie z rzeczy w sensie gospodarczym, lecz sama możliwość takiego korzystania. W konsekwencji dzierżawca objął przedmiotowe nieruchomości w sposób wtórny, tj. nie od właściciela, ale od posiadacza dysponującego już posiadaniem na podstawie “innego tytułu prawnego”, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l.
Jak zauważył Sąd, przez pojęcie “tytułu prawnego” użytego w ww. przepisie, należy rozumieć nie tylko typową umowę dzierżawy lub najmu, ale również zarząd, użytkowanie wieczyste, użytkowanie oraz inne szczególne formy prawne gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa i jednostki samorządu terytorialnego (por. L.Etel, Komentarz do art.3 ustawy o podatku od nieruchomości, Lex Omega/el.)
Sąd przywołał w uzasadnieniu także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 września 2006r., sygn. akt II FSK 1090/05 (dost. CBOIS), którego stanowisko podzielił , wskazujący na to, że: “posiadacze zależni nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz zarządcy takich nieruchomości są podatnikami tylko wówczas, gdy posiadanie wynika z umowy bezpośrednio zawartej z właścicielem lub zarządu ustanowionego przez właściciela. Oznacza to, że jeżeli umowa dzierżawy lub najmu nieruchomości należącej do Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego nie zostanie zwarta z właścicielem, a na przykład z zarządcą lub najemcą, podatnikiem podatku od nieruchomości pozostaje nadal zarządca lub najemca pod warunkiem, że ich tytuł prawny do posiadania pochodzi bezpośrednio od właściciela”.
W konsekwencji Wojewódzki Sąd Administracyjny przyjął, że status podatnika podatku od nieruchomości ma WAM – jako posiadacz, którego posiadanie wynika z “innego tytułu prawnego” w rozumieniu 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l
Główny Specjalista ds. Prawnych – r. pr. Magdalena Borowczyk – Zalewska
