Dyrektywa kąpieliskowa
Przed posiedzeniem grupy ekspertów w dniu 4 lipca Komisja Europejska rozpowszechniła projekt oceny dyrektywy dotyczącej jakości wody w kąpieliskach, w której nakreśliła potencjalne cele dotyczące przyszłego przeglądu dyrektywy. W projekcie Komisja opowiedziała się za rozważeniem niektórych dodatkowych parametrów, w szczególności sinic, jednak odrzuciła sugestie dotyczące rozszerzenia zakresu analiz o parametry środowiskowe. Argumentuje to tym, że byłoby to powieleniem istniejących obowiązków w zakresie monitorowania, wynikających z ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej. Po opublikowaniu ostatecznej oceny Komisja podejmie decyzję, czy jednak zaproponuje zmianę.
Dyrektywa azotanowa
Komisja przeprowadziła konsultacje w sprawie projektu aktu prawnego dotyczącego dyrektywy zmieniającej załącznik III do dyrektywy azotanowej. Zmiana zapisów ma umożliwić stosowanie nawozów RENURE (azot odzyskany z obornika) w strefach zagrożonych zanieczyszczeniem azotanami. EurEau opracowała reakcję, wyrażając zaniepokojenie tym projektem i jego potencjalnym negatywnym wpływem na zasoby wodne, w szczególności te wykorzystywane do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. EurEau wzywa więc Komisję do zapewnienia, aby ochrona jednolitych części wód pozostała centralnym elementem zmienionej dyrektywy azotanowej. Ponadto konieczne jest przeprowadzenie dokładnej oceny skutków zmiany przepisów.
Dyrektywa w sprawie monitorowania gleby
17 czerwca Rada przyjęła podejście ogólne do dyrektywy w sprawie monitorowania gleby, pozbawiając proponowany tekst wszelkich znaczących środków służących poprawie warunków glebowych w UE. Państwa członkowskie odmówiły usunięcia luk we wniosku Komisji w odniesieniu do przywracania i ochrony zdrowia gleby i usunęły większość przepisów zapewniających zharmonizowane ramy monitorowania i oceny stanu gleby. Obieg wody wymaga zdrowych gleb, aby zapewnić podstawowe usługi ekosystemowe, takie jak uzupełnianie i oczyszczanie wód gruntowych, a także łagodzenie skutków powodzi poprzez zatrzymywanie wody deszczowej w miejscach, w których spada. Pełna reakcja EurEau jest tutaj.
Środowiskowe normy jakości
19 czerwca państwa członkowskie uzgodniły mandat negocjacyjny w sprawie przeglądu przepisów dotyczących zanieczyszczeń wody, torując drogę do rozmów trójstronnych, które powinny rozpocząć się jeszcze w tym roku. Jedną z najbardziej znaczących zmian w stosunku do wniosku Komisji jest to, że Rada zatwierdziła dostosowanie norm jakości wód podziemnych w odniesieniu do PFAS do norm dotyczących wody pitnej. Ustanowienie unijnego wykazu metabolitów pestycydów i ich znaczenia oraz ustanowienie nowych wyjątków od zasady niepogarszania stanu jest w opinii branży złym krokiem. Państwa członkowskie wyznaczyły termin na 2039 r. na zastosowanie większości nowych norm jakości, z możliwością odstępstwa na kolejne 12 lat.
Parlament Europejski przyjął stanowisko w tej sprawie we wrześniu 2023 r. i w najbliższych miesiącach wyznaczy nowego sprawozdawcę, po tym jak poseł do PE Milan Brglez nie został ponownie wybrany. Rozmowy trójstronne mają rozpocząć się jesienią tego roku.
Bisfenole
Państwa członkowskie zatwierdziły wniosek Komisji dotyczący zakazu stosowania bisfenolu A (BPA) w materiałach przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Oznacza to, że po okresie stopniowego wycofywania substancja chemiczna nie będzie już mogła być stosowana. Będą jednak obowiązywać pewne wyjątki. Zakaz będzie miał zastosowanie do BPA w opakowaniach (powłokach) oraz w artykułach konsumenckich, takich jak plastikowe butelki wielokrotnego użytku czy przybory kuchenne. Ostateczne przyjęcie podlega okresowi kontroli ze strony Parlamentu Europejskiego i Rady i może wejść w życie pod koniec 2024 r. EurEau popiera te zmiany. Ocenę naukową Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności można znaleźć tutaj.
Rozporządzenie o detergentach
Państwa członkowskie przyjęły stanowisko negocjacyjne w ramach negocjacji trójstronnych z Parlamentem Europejskim w sprawie rozporządzenia w sprawie detergentów.
Niestety Rada nie wykorzystała okazji dostosowania rozporządzenia do unijnego planu zerowych emisji zanieczyszczeń. EurEau popiera zaostrzenie wymogów dotyczących biodegradowalności, jednak zaproponowane okresy są zbyt długie (3-5 lat). Ponadto, pomimo szerokiej dostępności zrównoważonych detergentów, Rada nie zaproponowała bardziej rygorystycznych limitów fosforu i fosforanów. Stanowisko EurEau jest tutaj.
PFAS
Na czerwcowych posiedzeniach komitety ECHA ds. oceny ryzyka oraz Komitetu ds. Analiz Społeczno-Ekonomicznych kontynuowały ocenę wniosku w sprawie ograniczenia UPFAS. Osiągnięto wstępne porozumienie w sprawie mieszanek konsumenckich, kosmetyków, wosku narciarskiego, powlekania metali i produkcji wyrobów metalowych.
PFAS są głównym zanieczyszczeniem zasobów wodnych i są bardzo trudne do usunięcia i zniszczenia. W związku z tym EurEau wzywa do szybkiego i daleko idącego zakazu wszystkich zastosowań PFAS. Wyrażamy ubolewanie, że w analizach ECHA nie uwzględniono w wystarczającym stopniu korzyści płynących ze stopniowego wycofywania tych substancji. Wrześniowe spotkania ECHA będą poświęcone tekstyliom, tapicerce, skórze, odzieży, dywanom, materiałom i opakowaniom do kontaktu z żywnością oraz ropie naftowej i górnictwu. Stanowisko EurEau w sprawie PFAS znajduje się tutaj.
Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych
Po miesiącach impasu państwa członkowskie ostatecznie zatwierdziły Nature Restoration Law.
Rozporządzenie ma na celu odbudowę co najmniej 20 proc. obszarów lądowych i morskich UE do 2030 r. oraz wszystkich zdegradowanych ekosystemów do 2050 r. Ustanawia obowiązki i cele w różnych obszarach działania, takich jak grunty rolne, owady zapylające, rzeki, lasy i obszary miejskie, w celu stopniowego odwracania szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu przez zmianę klimatu i niekontrolowaną działalność człowieka. Tekst został znacznie osłabiony w zeszłym roku w Parlamencie. W rezultacie państwa członkowskie mają teraz większą elastyczność w zakresie sposobu wdrażania przepisów.
Przygotowała Klara Ramm na podstawie danych EurEau i portali europejskich
