Nowe zasady zatrudniania na czas określony na tle art. 25 1 Kodeksu pracy w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 lutego 2016r.
Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2015 r., poz. 1220) – dalej: ustawa nowelizująca, wprowadza w art. 1 zmianę treści obecnego art.25 1 Kodeksu pracy nadając mu brzmienie:
§ 1. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
§ 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.
§ 3. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres, o którym mowa w § 1, lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż liczba umów określona w tym przepisie, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu, o którym mowa w § 1, lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie
– jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
§ 5. Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.";
Z treści art. 25 1 § 1 w brzmieniu obwiązującym od dnia 22 lutego 2016r. wynika, że maksymalny okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekroczyć 33 miesięcy. Ilości umów, jakie mogą być zawierane na czas określony nie może natomiast przekroczyć trzech.
Tym samym, jeżeli pracownik będzie zatrudniony na jednej umowie terminowej trwającej 33 miesiące, to nie będzie można go zatrudnić jeszcze na kolejne dwie umowy okresowe. Jeśli zaś pracowałby na trzech trwających np. po pół roku umowach każda ( czyli łącznie 18 miesięcy), to nie będzie możliwe „uzupełnienie” do 33 miesięcy kolejną umową na czas określony.
Zgodnie z § 2 art. 25 1 § 1 w brzmieniu obwiązującym od dnia 22 lutego 2016r. uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej konkretnej umowy, uważane będzie za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony (jeśli wcześniej nie było umów na czas określony między tymi samymi stronami, bo zawsze okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony limitowany jest 33 miesiącami).
Z treści § 3 wynika z kolei, że w sytuacji gdy okres zatrudnienia na czas określony przekroczy 33 miesiące lub jeżeli liczba zawartych umów o pracę będzie większa niż trzy, to będzie to równoznaczne z przyjęciem, że pracownik zostaje zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony. Stanie się to odpowiednio od dnia następującego po upływie 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy na czas określony. W konsekwencji przekroczenie okresu 33 miesięcy dla umowy na czas określony nie będzie skutkować jej nieważnością czy też uznaniem, iż od dnia jej zawarcia jest ona od razu umową na czas nieokreślony, lecz że taki charakter będzie ona miała z upływem 33 miesiąca.
Powyższe regulacje- o czym stanowi § 4 art. 25 1 nie będą dotyczyć umów zawartych na czas określony:
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie
– jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Należy jednakowoż wskazać, iż w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu, o którym mowa w art. 25 1 § 4 pkt 1-3, lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4, w umowie należy określić ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy, o czym stanowi nowy dodany ustawą nowelizującą art. 29 § 1 1 .
W myśl § 5 art. 25 1 pracodawca będzie zobowiązany powiadomić w formie pisemnej lub elektronicznej właściwego okręgowego inspektora pracy o zawarciu umowy o pracę na czas określony, w której pracodawca wskazał obiektywne przyczyny leżące po jego stronie w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia. Niezawiadomienie właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie opisanej powyżej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w art. 251 § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w podanym powyżej terminie stanowi wykroczenie zagrożone grzywną od 1.000,00zł do 30.000,00zł, o czym stanowi dodany przez ustawę nowelizującą pkt 1a w art. 281. .
Jeżeli chodzi o wpływ regulacji zawartej w art. 25 1 w brzmieniu obowiązującym od 22 lutego2016r. na umowy o pracę zawarte na czas określony przed tym dniem, należy wskazać, że zgodnie z art. 14 ust.1,4- 6 ustawy nowelizującej:
1. Do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, które przed tym dniem zostały wypowiedziane, stosuje się przepisy dotychczasowe.
4. Do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się art. 251 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednakże do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie, wlicza się okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, a trwająca w tym dniu umowa o pracę na czas określony jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu art. 251 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą albo za drugą umowę w rozumieniu tego przepisu, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 251 ustawy zmienianej w art. 1 w dotychczasowym brzmieniu.
5. Umowa o pracę na czas określony zawarta od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jednakże w okresie 1 miesiąca od dnia rozwiązania drugiej umowy w rozumieniu art. 251 ustawy zmienianej w art. 1 w dotychczasowym brzmieniu, jeżeli okres ten rozpoczął bieg przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy lub w dniu jej wejścia w życie, jest uważana za umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony.
6. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli rozwiązanie takiej umowy przypada po upływie 33 miesięcy od tego dnia i stosunek pracy pracownika podlega szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę w okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy do dnia upływu okresu 33 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy; w takim przypadku umowa rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki została zawarta.
W myśl natomiast art. 15 ustawy nowelizującej :
1. Strony trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy umów o pracę na czas określony zawartych w celu określonym w art. 251 § 4 pkt 1-3 lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy uzupełnią te umowy o informacje, o których mowa w art. 29 § 11 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
2. W przypadku umowy o pracę na czas określony, zawartej w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, trwającej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o takiej umowie, wraz ze wskazaniem przyczyn jej zawarcia, w terminie 5 dni roboczych od dnia uzupełnienia umowy o pracę o informacje o przyczynach zawarcia tej umowy.
Z przytoczonych wyżej przepisów zawartych w art. 14 i 15 ustawy nowelizującej wywieść należy, iż dotychczasowe regulacje będzie się stosować do trwających umów o pracę na czas określony, które przed tym dniem zostały wypowiedziane. Z kolei do umów o pracę na czas określony, trwających 22 lutego 2016r. stosuje się art. 251 Kodeksu pracy w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, z tym zastrzeżeniem, że do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie ( a więc 33 miesięcy), wlicza się zatrudnienie na czas określony przypadający dopiero od dnia wejścia w życie zmian. Trwająca w tym dniu umowa terminowa jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu art. 251Kodeksu pracy po nowelizacji albo za drugą umowę w rozumieniu tego przepisu, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 251 k.p. w obecnym brzmieniu, czyli gdy nie było między nimi przerwy dłuższej niż miesiąc. Tym samym przy umowach na czas określony trwających 22 lutego 2016 r. do okresu zatrudnienia tworzącego wskazany wyżej limit wlicza się zatrudnienie na umowie na czas określony przypadający dopiero od tego dnia.
Co do umów na czas określony trwających w dniu wejścia nowelizacji w życie, zawartych w celu określonym w art. 251 § 4 pkt 1-3 lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 ustawy nowelizującej, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy pracodawcy są obowiązani uzupełnić te umowy o informacje, o których mowa w art. 29 § 11 w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą. W sytuacji umowy o pracę na czas określony, zawartej w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, trwającej w dniu wejścia w życie tej ustawy, pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o takiej umowie, wraz ze wskazaniem przyczyn jej zawarcia, w terminie 5 dni roboczych, przy czym termin ten rozpocznie swój bieg od daty tego uzupełnienia umowy o pracę o informacje o przyczynach zawarcia tej umowy przez strony.
Główny Specjalista ds. Prawnych – r. pr. Magdalena Borowczyk – Zalewska
