Najprawdopodobniej 26 października poznamy propozycję Komisji Europejskiej tekstu nowej, bardzo zmienionej dyrektywy ściekowej.
Ze wstępnych informacji wynika, że do 2040 roku czeka nas wiele nowych wyzwań:
- Zakres dyrektywy zostanie rozszerzony o aglomeracje liczące powyżej 1000 RLM;
- Opracowane zostaną nowe standardy dla obiektów zdecentralizowanych (systemy indywidualne). Państwa członkowskie będą zobowiązane do wdrożenia skutecznych mechanizmów kontroli tych systemów.
- Szczególna uwaga zostanie zwrócona na odpowiednią gospodarkę wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych. Państwa członkowskie będą zobowiązane do ustanowienia i wdrożenia zintegrowanych planów gospodarowania wodami opadowymi we wszystkich dużych aglomeracjach oraz w aglomeracjach o RLM powyżej 10 000, gdzie istnieje zagrożenie dla środowiska ze względu na spływ miejski. Priorytet zostanie nadany działaniom zapobiegawczym, rozwiązaniom opartym na naturze, optymalizacji istniejących systemów.
- Najprawdopodobniej zostaną wdrożone bardziej rygorystyczne wymagania w zakresie usuwania biogenów (azot i fosfor). Nowe, zaostrzone standardy będą systematycznie wdrażane we wszystkich obiektach o RLM powyżej 100 000, ale także we wszystkich obiektach powyżej 10 000 RLM zlokalizowanych na obszarach, które powiększają ryzyko eutrofizacji.
- Ustalone zostaną nowe wartości dopuszczalne dla mikrozanieczyszczeń, które będą wymagały dodatkowego oczyszczania. Dotyczyłoby to najpierw wszystkich dużych obiektów, a następnie obiektów o RLM powyżej 10 000, gdzie istnieje zagrożenie dla środowiska lub zdrowia publicznego. Pozostaje pytanie o kryteria zakwalifikowania danych obszarów do szczególnie zagrożonych mikrozanieczyszczeniami.
- Moim zdaniem pozytywna jest informacja o możliwości wdrożenia zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Ma być ukierunkowany na produkty farmaceutyczne i środki higieny osobistej – dwa główne źródła mikrozanieczyszczeń. ROP zostanie ustanowiony w celu pokrycia dodatkowych kosztów usuwania mikrozanieczyszczeń i zachęcenia do wprowadzania na rynek UE mniej szkodliwych produktów.
- Państwa członkowskie będą zobowiązane do skuteczniejszego monitorowania i śledzenia u źródła zanieczyszczeń niepochodzących z gospodarstw domowych. Ma to na celu zachowanie bezpieczeństwa wykorzystania osadów i odzysku wody, zmniejszenia ryzyka zrzutów do środowiska szkodliwych substancji oraz zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania oczyszczalni.
- Dla każdego państwa członkowskiego zostanie ustanowiony cel neutralności energetycznej do 2040 r., wzorem najlepszych praktyk stosowanych w niektórych państwach członkowskich. Energia ze źródeł kopalnych będzie musiała być przez sektor równoważna produkcją z odnawialnych źródeł energii. Dla oczyszczalni powyżej 10 000 RLM obowiązkowe będą audyty energetyczne.
- W celu poprawy zarządzania sektorem, operatorzy infrastruktury ściekowej będą zobowiązani do monitorowania działalności w oparciu o kluczowe wskaźniki wydajności.
- Poprawa dostępu do usług sanitarnych zostanie wdrożona spójnie z nową dyrektywą w sprawie jakości wody do spożycia.
- Komisja planuje usprawnić monitorowanie i sprawozdawczość, w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez cyfryzację.
Członkowie EurEau postrzegają rewizję dyrektywy z 1991 r. jako okazję do opracowania nowych ram politycznych umożliwiających operatorom spełnienie celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz dostosowanie infrastruktury do zmieniających się warunków cywilizacyjnych. Jednak cele, które mają zostać zrealizowane, muszą uwzględniać przystępność cenową usług wodnych. Obejmuje to długi cykl życia infrastruktury oraz jej nieodłączną nieelastyczność w zakresie adaptacji lub modernizacji.
Uczynienie kontroli u źródła kluczową zasadą zarządzania całym obiegiem wody, w tym gospodarką ściekową. Konieczne jest zapewnienie zrównoważonego finansowania oczyszczalni ścieków poprzez zapewnienie pełnego zwrotu kosztów. Bardzo istotne jest odkrywanie potencjału gospodarki o obiegu zamkniętym. To ogromna szansa dla sektora ściekowego rozwijającego się w kierunku odzysku energii, wody i surowców ze ścieków i osadów.
Bardzo ważne dla sektora jest przyjęcie holistycznego podejścia do mikrozanieczyszczeń, począwszy od środków kontroli u źródła i wdrożenia rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Rozwiązania „końca rury” muszą być stosowane tylko w ostateczności. Bardzo ważne jest dla nas łagodzenie skutków funkcjonowania kanalizacji zbiorczej, spływów drogowych, ale także uporządkowanie problemów dotyczących indywidualnych i odpowiednich systemów (IAS).
Klara Ramm
